Καρυές (Αράχοβα) Λακωνίας - Ένα χωριό πλούσιο σε ιστορία και παράδοση!

Τα "Δρώμενα του τόπου μας" επισκέφτηκαν για έξι μέρες μία περιοχή της χερσαίας Ελλάδας στη Πελοπόννησο. Ένα χωριό με αρχαία και σύγχρονη ιστορία αλλά και παράδοση που διατηρείται.Τις Καρυές (Αράχοβα) Λακωνίας στη Πελοπόννησο.
Σε αυτή την ξενάγηση και φιλοξενία, θέλουμε κατ΄αρχάς να ευχαριστήσουμε θερμά την κ. Κική Παπαδημητρίου και την κ. Παρασκευή (Τσεβή) Σταθάκη-Παπαηλίου αφού μας έδωσαν, εκτός των άλλων, και σημαντικές πληροφορίες της περιοχής, διευκολύνοντας έτσι το έργο μας.
Ακόμα θέλουμε να ευχαριστήσουμε τον κ. Γιάννη Μελεχέ, κτηνοτρόφο στο επάγγελμα, για την ευγενική διάθεση και χρόνο να μας παρουσιάσει κάτι γνωστό από την Σκόπελο. Την σπάνια ράτσα γίδας, την "Αίγα Σκοπέλου"!

Καρυές (Αράχοβα)

Οι Καρυές είναι ένα παραδοσιακό χωριό, χτισμένο στους πρόποδες του Πάρνωνα και πλημμυρισμένο από καστανιές και καρυδιές. Βρίσκεται στην βορειοανατολική πλευρά του νομού Λακωνίας, στα όρια με τον νομό Αρκαδίας, και σε υψόμετρο 950μ. Μισή ώρα διαδρομής με αμάξι από την Σπάρτη και από την Τρίπολη. Το δάσος, τα παραδοσιακά πέτρινα σπίτια, η γραφική πλατεία με τον τεράστιο αιωνόβιο πλάτανο, και η ευγένεια των κατοίκων είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της.

Την μεγάλη κεντρική πλατεία του χωριού, κοσμεί ένας τεράστιος πλάτανος πάνω από 100 χρονών και μία ομολογουμένως εντυπωσιακή εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, που φτιάχτηκε και με την αμέριστη βοήθεια πολλών ομογενών του Εξωτερικού.
Οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία (20 κτηνοτροφικές οικογένειες περίπου), τη μελισσοκομία, την τυροκομία, τη γεωργία, με οικοδομικές εργασίες, καθώς και με εμπορικές, βιοτεχνικές και τουριστικές δραστηριότητες.
Στις Καρυές μπορεί κανείς να προμηθευτεί μία μεγάλη ποικιλία τοπικών παραδοσιακών προϊόντων, όπως κάστανα, καρύδια, βιολογικό λάδι, ελιές, τοπικό κρασί, τσάι, ρίγανη, μέλι, παραδοσιακά τυριά, ντόπια κρέατα, χωριάτικο ψωμί, παξιμάδια, παραδοσιακά γλυκά και ζυμαρικά. Επίσης μπορεί να εξυπηρετηθεί από καφενεία, cafe bar, ταβέρνες, εμπορικά καταστήματα, ξενοδοχεία και ξενώνες που λειτουργούν όλο το χρόνο.
Οι λάτρεις της φύσης, της ορειβασίας και του περπατήματος, μπορούν να περιηγηθούν στα φυσικά μονοπάτια της ευρύτερης περιοχής και να απολαύσουν τις αμέτρητες ομορφιές της τοπικής φύσης.
Από τις Καρυές διέρχεται το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που ξεκινά από τα Πυρηναία Όρη, εισέρχεται βόρεια στην Ελλάδα από τη Φλώρινα και τερματίζει στο Ζάκρο της Κρήτης.

Ιστορικά Στοιχεία

Πλάτανοι του Μενελάου

Οι Καρυές έχουν αρχαία ιστορία αφού στις αρχές του χωριού υπήρχε Ναός της Αρτέμιδος Καρυάτιδος όπου τελούσαν ετήσιες λατρευτικές εκδηλώσεις, τα Καρυάτεια. Μέσα στον προαύλιο χώρο βρίσκονται τέσσερις Υπεραιωνόβιοι Πλάτανοι του Μενελάου. Η ηλικία τους με ακρίβεια δεν μπορεί να προσδιοριστεί αν και υπολογίζονται από τους ειδικούς ότι είναι περίπου 2.500 χιλιάδες ετών! Σύμφωνα με τον Ρωμαίο ιστορικό Βιτρούβιο,τα είχε φυτέψει ο βασιλιάς Μενέλαος περί το 1100 π.χ. Περίπου το 1900 μ.χ. πάνω στον αρχαίο ναό κτίστηκε ο υπάρχων Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Μνημείο Καρυάτιδων

Το μνημείο των Καρυάτιδων δεσπόζει, κατά τους ιστορικούς, πάνω στην αρχαία ακρόπολη των Καρυών και αποτελεί αντίγραφο του τμήματος του αρχαίου Ναού του Ερέχθειου στην Ακρόπολης των Αθηνών.Το μνημείο των Καρυάτιδων δεσπόζει δεξιά στην είσοδο του χωριου και από την προνομιακή θέση του μνημείου, ο επισκέπτης απολαμβάνει την θέα του βόρειου τμήματος του χωριού, τη θέση των αρχαίων Καρυών και το πλάτωμα της θέσης «Πινιγούρα».
Η πρόσβαση στο μνημείο γίνεται μέσω της κεντρικής πλατείας τους χωριού, από την οποία ξεκινούν πινακίδες που σηματοδοτούν τη διαδρομή μέχρι το σημείο. Εγκαινιάστηκε το 1983 με πρωτοβουλία του Συνδέσμου Απανταχού Καρυατών και με τη δαπάνη πολλών δωρητών. Αποτελεί σύμβολο πλέον των σύγχρονων Καρυών και σηματοδοτεί τη σύνδεση του παρόντος με το ένδοξο παρελθόν του τόπου.

Αγάλματα Μουσών

Στην είσοδο του χωριού βρίσκονται δύο αγάλματα Μουσών.Της Ουρανίας και της Θάλειας.
Στην Ελληνική μυθολογία, η Ουρανία είναι μία από τις εννιά ιερές Μούσες του Ελικώνα, κόρη του Δία και της Μνημοσύνης. Θεωρούνταν ιδεατή ανθρωπόμορφη θεά, εφευρέτης και προστάτης της Αστρονομίας και της Αστρολογίας. Συνήθως απεικονίζεται φορώντας αστεροειδή στέφανο και εσθήτα κυανή, κρατώντας στο αριστερό χέρι παγκόσμια σφαίρα και στο δεξιό διαβήτη, που αποτελούν και τα «ιερά» σύμβολά της, όπως ακριβώς και το άγαλμα που κοσμεί τις Καρυές.
Ακριβώς μετά τη γέφυρα του ποταμού Δειρού βρίσκεται τοποθετημένο το άγαλμα της Mούσας Θάλειας. Στην ελληνική μυθολογία, μία από τις εννέα Μούσες ήταν και η Θάλεια, κόρη της Μνημοσύνης και του Δία. Θεωρείται πλησιέστερη στην Τερψιχόρη. Ήταν προστάτιδα ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα της ευπρεπούς και κόσμιας ευθυμίας.

Βυζαντινή και νεώτερη ιστορία

Στη βυζαντινή περίοδο ονομάστηκε Μεγάλη Αράχοβα και κράτησε αυτή την ονομασία μέχρι τον 20ό αιώνα, με την προέλευση του τοπωνυμίου να οφείλεται είτε στη σλάβικη γλώσσα (= καρυδότοπος) είτε στη βλάχικη (= ράχη βουνού). Οι κάτοικοί της διακρίνονταν πάντα για το ανεξάρτητο πνεύμα τους και θυσιάστηκαν για τους αγώνες του Ελληνικού κράτους, δίνοντας στο χωριό ένα σημαντικό ρόλο στην περιοχή και στη νεότερη ιστορία. Πήραν μέρος στην Επανάσταση του 1821, πυρπολήθηκαν από τον Ιμπραήμ και πολέμησαν κατά των Γερμανών στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι οποίοι κατέστρεψαν το χωριό το 1944, στο λεγόμενο << Κάψιμο της Αράχοβας >>. Αλλά και μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας δοκιμάστηκε το χωριό κατά τον εμφύλιο πόλεμο.

Εκδηλώσεις Ελληνικής Παράδοσης

Πανηγύρι Αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου) & Αγίου Παντελεήμονα (27 Ιουλίου)

Στις 26 Ιουλίου, της Αγίας Παρασκευής, λαμβάνει χώρα το πρώτο πανηγύρι του χωριού στην πλατεία του κάτω οικισμού (Ράχη). Είναι το πρώτο πανηγύρι από το διήμερο εορτασμό των Καρυών τους καλοκαιρινούς μήνες, ο οποίος ολοκληρώνεται την επόμενη μέρα με το πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα, όπου αυτό γίνεται στη κεντρική πλατεία.
Αυτό το διήμερο εκατοντάδες κόσμου συρρέουν στις Καρυές από όλη την Λακωνία και όχι μόνο, για να διασκεδάσουν, να χορέψουν και να απολαύσουν τοπικές λιχουδιές. Το πανηγύρι περιλαμβάνει πάντα ζωντανή ορχήστρα με παραδοσιακή μουσική και χορό που κρατά μέχρι να ξημερώσει!
Αξίζει να αναφερθεί ότι οι Αραχοβίτες που ζουν μόνιμα στο εξωτερικό (ΗΠΑ-Αυστραλία κτλ) φροντίζουν εκείνες τις μέρες κάθε χρόνο να βρίσκονται στη γενέτειρά τους! Ένα συγκινητικό σμίξιμο, μία μεγάλη αγκαλιά μεγάλων και νεώτερων σε ηλικία παιδιών, που έτσι δείχνουν έμπρακτα την μεγάλη αγάπη τους για το χωριό. Εντυπωσιακό είναι ότι τα Ελληνόπουλα του εξωτερικού έχουν μεγαλώσει από τους γονείς τους μέσα στα έθιμα και στους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας, δείχνοντάς το περίτεχνα, καθ΄ όλη την εορταστική βραδιά (φαίνεται η κουλτούρα δεν τους έχει αγγίξει... ευτυχώς).

Η "Αίγα Σκοπέλου" στις Καρυές (Αράχοβα) Λακωνίας

Στις Καρυές βρίσκεται και μία σπάνια ράτσα γίδας, η φημισμένη "Αίγα Σκοπέλου". Ο Γιάννης Μελεχές μαζί με τα δύο παιδιά και τη γυναίκα του, αποτελεί μία από τις 20 περίπου κτηνοτροφικές οικογένειες της περιοχής. Από μικρός έμαθε κοντά στον πατέρα του τη δουλειά της εκτροφής και ο ίδιος την μετέδωσε με αγάπη στα παιδιά του, όπου κάνουν και σεμινάρια αυτό τον καιρό για περεταίρω ανάπτυξη στον κλάδο. Το κοπάδι του Γιάννη (600 ζώα περίπου) αποτελείται κατά μεγάλο ποσοστό 60%, από αυτή τη ράτσα και παρακάτω στο βίντεο δίνει ενδιαφέρουσες πληροφορίες.